Kültür için Alan takviyesi Everest Yayınları ve Aras Yayınları iş birliğiyle düzenlenen Diyarbakır Mukayeseli Edebiyat Beylikdüzü travesti Günleri bu yıl 21 30 Ekim 2022 tarihlerinde fizikî olarak gerçekleşecek ‘Hayal Lisanında Hakikat’ davetiyle yola çıkan ve Kürtçe ve Türkçe sunumlarla iki lisanlı olarak ilerleyecek programın bu yılki onur Beylikdüzü travestileri konuğu Îhsan Colemêrgî oldu
Kürtçe edebiyata dünya edebiyatı içinde alan açan dünya edebiyatının kıymetli örneklerini Kürtçeye kazandıran Lîs Yayınevi ve Şubat 2020 de Lîs Yayınevi nin toplumsal ve kültürel bir Travesti Beylikdüzü teşebbüsü olarak kurulan Wêjegeh Amed Diyarbakır Edebiyat Evi nin yürütücülüğünde ve Diyarbakır Sanat Merkezi iştirakinde hayata geçen aktiflik birinci defa 2013 yılında düzenlendi 2018 de ikincisi düzenlenen Diyarbakır Mukayeseli Edebiyat Günleri 2020 de çevrimiçi olarak gerçekleşti
Zülfü Livaneli, açılış konuşması yapacak
Gazete Duvar’ın aktardığına nazaran 21 Ekim Cuma akşamı gerçekleşecek açılış aktifliği konuk edebiyat kurumları ve yayınevleri temsilcilerinin konuşmalarının akabinde açılış özel konuğu Zülfü Livaneli nin konuşması ile devam edecek Akabinde Kürtçe Türkçe ve Arapça yazan şairlerin yer alacağı şiir gecesi Asuman Susam Beyar Bavî Birsen İnal Ciwan Serwer Hicran Aslan Îrfan Amîda Najat Abdulla Kadhim Mem Bawer Meryem Coşkunca Metin Aydın Mîna Acer Vecdi Erbay iştirakiyle gerçekleşecek
Karşılaştırmalı Edebiyat Günleri 22 Ekim Cumartesi günü programında dinleyicileri dört oturuma davet ediyor Uzun yıllardır Kürtçe hikayelerin Arapçaya çevirisi konusunda emek veren yayıncı ve edebiyatçı Hesen Silêvanî Kürtçe Hikayenin Arapçada Yankısı oturumunda Kürtçenin çeviri imkânlarını deneyimleri üzerinden aktaracak
Programın Hakikate Davetin İki Düzlemi Edebiyat ve Toplumsal Bilimler başlığındaki ikinci oturumunda Fuat Ercan ve Îrfan Amîda edebiyat ve toplumsal bilimlerin farklı dilsel yapıları üzerinden gelişen hakikat anlayışlarını tartışmaya açacak Akabinde Hesen Ildiz ve Mehmet Şarman Dile Gelen Ben in Kaybolan Estetiği oturumunda lisanın tarihî ve felsefi dönüşümüne ben ve lisan ortasındaki tansiyona odaklanacak
Günün son oturumunda Murat Gülsoy sınanabilir olgulara dayalı gerçeklerin yerini sahtesinin aldığı bir devirde müelliflerin karşı karşıya olduğu problemleri Hakikat Sonrası Periyotta Edebiyat başlığıyla tartışmaya açarken post modernizme geçiş muharriri olarak Jorge Luis Borges in edebiyat tecrübesine bakacak
Okumak, duymak, yazmak
23 Ekim Pazar gününün birinci oturumu olan Murdar Meyyit ve Kırmızı Pazartesi Uzak Yakın Bir Karşılaştırma da Bawer Rûken ve Bajar Mîrzeman iki romanın da kurgusal dünyasına taban oluşturan iki cinayet etrafında bahis edilen emsal klasik öğeleri çözümlerken bu öğelerin işlenişindeki kurgu ve üslup farklarını mukayeseli bir formda inceleyecek Akabinde baskıcı rejimlere karşı yürütülen direniş çabalarının hatırlanması için edebiyat sanata düşen rolün imkânlarının ve açmazlarının tartışılacağı Direnmenin Estetiği oturumunda tercümanlar Çağlar Tanyeri ve Turgay Kurultay Peter Weiss ın belge romanının rehberliğine başvuracak
Programın üçüncü günü şair yazar Asuman Susam ın okuma ve yazmanın dünya ile Ben ortasındaki çoklu bağına bakacağı Çatallanan Yollarda Patikalar Açmak Okumak Duymak Yazmak Üzerine oturumu ile sona erecek
Fotoğraf, edebiyat, sinema
Program hafta içi akşam oturumlarında lisan ve edebiyatın yanı sıra fotoğraf çağdaş sanat ve sinema alanlarından etkinliklere mesken sahipliği yapacak 24 Ekim Pazartesi günü Bedran Hîkmet ve Mem Wenda Memê Alan Varyantlarının Karşılaştırılması başlığıyla destanın varyantları ortasında bölgesel toplumsal ve kültürel içerikleri göz önünde bulundurarak mukayeseli bir okuma gerçekleştirecek 25 Ekim Salı akşamı ise Taşlar Ülkesi nde Hewraman sunumunda Hüsamettin Bahçe dört yıla yayılan bir müddet zarfında fotoğrafladığı Hewraman ı araştırmacı muharrir Namiq Şefîq Hewramî ile birlikte fotoğraflar eşliğinde anlatacak
26 Ekim Çarşamba akşamı Jineps Gazetesi nden Erdoğan Yılmaz Çerkes Lisanlarından Adigece oturumunda Çerkes lisanının Anadolu daki serüvenine bakarak anadil hakkına yönelik yeni tartışmalara dikkat çekecek
27 Ekim Perşembe akşamı ise akademisyen ve sanatçı Şefik Özcan niyet tarihine referanslarla siyasi büyüğe ve siyasetin sanat ile olan bağında şiddet üzerinden kurulan temsil rejimine tenkitlerini Çağdaş Sanat ve Siyaset Bağında Dehşetin Ulu İmgesi başlığı altında sunarken konuşmanın akabinde direktör Ali Kemal Çınar ın son sineması Berîya Şevê direktörün de katılacağı bir söyleşi aktifliğiyle Mordem Sanat ta izleyiciyle buluşacak
Margosyan anılacak
28 Ekim Cuma günü programının sabah oturumunda Müge İplikçi Hayal Edebilmenin Genç Yanı başlığıyla gençlik edebiyatına odaklanacak Akşam programında ise daha evvel 2018 de 2 Diyarbakır Mukayeseli Edebiyat Günleri nde 80 doğum yılı kutlanan Mıgirdiç Margosyan için Surp Giragos Ermeni Kilisesi nde Ohannes Gaffur Ohanyan Rober Koptaş Abdullah Aren Çelik Aksiyon Cet Güleç Kerem Bakıcı Nurcan Kaya Mehmet Mahsum Oral Muharrem Erbey iştiraki ile bir anma düzenlenecek
İkinci şiir gecesi
29 Ekim Cumartesi günü Mezopotamya Vakfı iş birliğiyle gerçekleşecek Standart Bir Lisan Tahayyül Etmek oturumunda Samî Tan ve Bahoz Baran Kürtçenin standardizasyon ufkuna bakacak Akabinde Ekoloji Derneği nden edebiyatçı ve aktivist Mirad Bîlgîç ekoloji dışı bir edebiyat mümkün mü sorusu etrafında toplumsal ekolojik perspektifin metinler üzerinden tarihî okumasını yapacak
Deniz Durukan ve Kalê Badê nin konuşmacı Rêbîn Ozmen in ise moderatör olarak yer alacağı müzik ve yoksulluk teması etrafında şekillenen oturumunda 2000 sonrası manipüle edilmiş sound un ve kapitalist piyasanın müziğe nasıl yansıdığı tartışılırken müzisyenin yaşadığı ekonomik ve estetik yoksulluk ortamı mercek altına alınacak
Yeniden Yazmak Edebiyattan Sinemaya başlıklı gün sonu oturumunda ise Zeynep Çetin Erus Övgü Gökçe Yaşa nın kolaylaştırıcılığında dönemsel tesirlerin ışığında sinemada edebiyat uyarlamalarına örnek sinemalar üzerinden bakacak
Gün farklı lisanlarda yazan şairler Ahmet Çakmak Altay Öktem Aydın Alp Deniz Durukan Fatêxan Taşli Tunç Harun Tutuş Mustafa Irgat Redûr Dîjle Roza Metîna Sultan Yaray Zozan Gulan birlikteliğinde ikinci şiir gecesi ile sonlanacak
Atölyelere de yer verilecek
Bu yıl programda bir çevrimiçi oturum da yer alıyor 23 Ekim Pazar 13 00 dan itibaren Wêjegeh Amed Youtube kanalından izlenebilecek olan Huseynî ve Sepehri Toprağa Suya ve Yabana Bağlılık başlıklı oturumda Ebas Mûsa Ehmed Huseynî nin şiirlerinden bir seçki İranlı şair Sohrab Sepehri nin şiirleriyle karşılaştıran bir okuma yapacak
Karşılaştırmalı Edebiyat Günleri programı bu yıl da atölyelere yer verecek Rûken Çalıştıran la Şahmaran Masal ve Fotoğraf Atölyesi ile tarihi ve mitsel bedeli olan Şahmaran masalı hayal ve hakikat bağlamları ile okunacak akabinde masal santur icrası eşliğinde görsel olarak çocuklarla birlikte kâğıda dökülecek
Bir başka atölye ise Altay Öktem in yürütücülüğünde gerçekleşecek iştirakçilerin açık davet yoluyla belirleneceği iki gün sürecek olan Hayalden Hakikate Şiir Atölyesi Tarihten günümüze şiirin hayal ve düş dünyasıyla alakasının örneklerine bakan atölyeye iştirak için 24 Ekim Pazartesi gününe kadar müracaat yapılması gerekiyor
Biberyan ve Çolemêrgî’nin edebiyatı
30 Ekim Pazar programın kapanış gününde Gerçeğin Artısı Muharririn Düş Gücü oturumuyla Yiğit Bener anadilde yazmak diğer bir lisanda yazmak ve lisanlar ortasında yazmak olarak çevirinin dünyasını edebiyatın ve kurgunun imkânı içinden yorumlayacak Aras Yayınları iş birliğinde Ekin Kurtdarcan Elif Refiğ ve Rober Koptaş ın konuşmacı olarak yer aldığı Biberyan Romanları Bize Neler Anlatıyor oturumu Zaven Biberyan ın yapıtlarına farklı taraflardan bakarak onun roman dünyasındaki politik ve sanatsal zenginliği açmaya odaklanacak
Kapanış panelinde ise Omer Dilsoz Şerefxan Cizîrî Şexo Filîk ve Mehmet Dicle yazdığı çağdaş kurgusal yapıtları ile Kürt mitolojisi ve tarihi ile bağlarını canlı bir biçimde yansıtan onur konuğu Îhsan Colemêrgî nin edebiyatına dair bir tartışma yürütecek 4 Diyarbakır Mukayeseli Edebiyat Günleri programı İhsan Colemêrgî nin kapanış konuşmasıyla sona erecek
